ΠΕΤΡΟΛΟΥΚΑΣ ΧΑΛΚΙΑΣ (1934-2025)

 Ο Πετρολούκας Χαλκιάς έπαιζε κλαρίνο από τα δεκατρία του. Από προπάππου του όλη η οικογένεια ήταν μάστορες του κλαρίνου. Αυτός ευτύχησε να γίνει γνωστός και έξω από τα σύνορα. Το 2009, όταν ήταν εβδομήντα πέντε χρόνων, είχα την τύχη να τον συναντήσω για μια συνέντευξη, όπου μου εξιστόρησε κομμάτια της ζωής του.

 " Στις αρχές του ΄60 με κάλεσαν στην Αμερική για να βγάλω ένα δίσκο με 12 τραγούδια. Όταν τα έβγαλα, με ζήτησαν τα μαγαζιά τα ελληνικά που ήταν στο Μανχάταν. Ήταν καμιά δεκαριά τέτοια και έπαιζαν τότε όλων των ειδών: αραβικά, αρμένικα, τούρκικα, αλβανικά.

  Μαγνητοφωνούσα τα τραγούδια τους, τα άκουγα το βράδυ που ξάπλωνα και µετά τα παίρναγα στο κλαρίνο. ΄Εµαθα καµιά σαρανταριά τραγούδια σε µια βδοµάδα. Έφτασα να τα παίζω καλύτερα από αυτούς... Τότε ένας Έλληνας γιατρός, που του είπαν για µένα, µε φώναξε και µου λέει µην το ξανα- κάνεις αυτό, γιατί αν χαλάσει το µαγνητόφωνο την ώρα που τ΄ ακούς στον ύπνο σου, µπορεί να πάθει η καρδιά σου, επειδή όλος ο εαυτός σου είναι δεµένος εκεί στο µαγνητόφωνο. Από τότε σταµάτησα να ακούω το βράδυ τραγούδια.

 

>  Στη Νέα Υόρκη υποχρεώθηκα να γραφτώ στο σωµατείο των µουσικών, που είχε 8 εκατοµµύρια µέλη. Κάθε βδοµάδα µαζεύονταν χίλια άτοµα, από διάφορα κράτη, και έπαιζαν. Ο πρόεδρος του σωµατείου έπαιζε πιάνο και καλούσε διάφορους να παίξουν σκοπούς από την πατρίδα τους. Κάποια στιγµή ήρθε η ώρα της Ελλάδας. Σηκώθηκε πρώτα ένα παιδί µε µπουζούκι και έπαιξε "Τα παιδιά του Πειραιά".

Μετά ήρθε η σειρά µου. " Προτού παίξω µε το κλαρίνο" τους είπα " θέλω να σας πω ότι εµείς στην Ελλάδα έχουµε όλα τα χρώµατα της µουσικής που υπάρχουν στον πλανήτη, αλλά έχουµε και κάτι ακόµα που δεν το έχει κανένας άλλος: τα θρακιώτικα είναι άλλα, τα µακεδονικά είναι άλλα, τα νησιώτικα είναι άλλα, τα κρητικά είναι άλλα, τα ηπειρώτικα είναι άλλα. Παρεξήγηθηκαν. Ο πρόεδρος των µουσικών ήθελε να µε διώξει. Σε λίγες µέρες µου ήρθε ένα χαρτί από το εµιγκρέισον που έλεγε

ότι έπρεπε να φύγω από την Αµερική, γιατί τέτοιου είδους µουσικούς σαν εµένα έχουν. Πήγα και βρήκα το διευθυντή της υπηρεσίας και του είπα ότι ευχαρίστως θα έφευγα από την Αµερική, αλλά να σβήσουν από το χαρτί την τελευταία λέξη που έγραφε ότι έχουν τέτοιου είδους µουσικούς.

 "Μπορείς να το αποδείξεις;" µε ρώτησε. 

Θα πάρεις, λέω, τους καλύτερους µουσικούς και θα έρθετε εκεί που παίζω. Αν µπορέσουν να µε συνοδέψουν, τότε όντως έχετε τέτοιους µουσικούς, αλλά αν δεν µπορέσουν;

 "Τότε θα µπει ο πρόεδρος φυλακή και εσύ θα µείνεις εδώ" µου απαντάει, γιατί υπήρχε ένας νόµος που έλεγε πως ό,τι δεν έχει η Αµερική, το κρατάει και δεν πρέπει κανένας να φέρει εµπόδια. Πράγµατι ήρθαν στο κέντρο που έπαιζα ο πρόεδρος µε τους καλύτερους µουσικούς του. Τους παίζω το δικό µας το "Μπεράτι". Εδώ να βαρέσουν, εκεί να βαρέσουν, µε έχασαν. Την άλλη µέρα µε κάλεσε ο διεθυντής του εµιγκρέισον στο γραφείο του. Μου ζήτησε συγνώµη και µου είπε αν θέλω να µείνω και να πάρω την αµερικάνικη υπηκοότητα. Ο πρόεδρος του σωµατείου έκανε φυλακή για αυτό. Στο σωµατείο έβαλαν µια φωτογραφία µου που έγραφε "ο Έλληνας που έκανε άνω-κάτω 8 εκατοµµύρια µουσικούς".

 

>  Μια φορά είχα πάει να αγοράσω ένα καινούριο καλάµι για το κλαρίνο και το δοκίµαζα. Ήταν δύο που µε κοίταγαν. 

"Πού παίζεις µε ρώτησαν;"

Τους είπα το όνοµα του µαγαζιού. Μετά από λίγες µέρες ήρθε στο µαγαζί µια µεγάλη παρέα από 7- 8 µουσικούς. ∆εν ήξερα κανέναν τους. Ανάµεσά τους ήταν ο Λουίς 'Αρµστρονγκ και ο Μπένυ Γκούντµαν. Όταν τέλειωσα το πρόγραµµα έστειλαν το σερβιτόρο και µε κάλεσε στο τραπέζι τους. Έµεινε και αυτός για να µεταφράζει.

 " Όλα αυτά που έπαιξες, τα ξέρεις απέξω;" µε ρωτάνε. 

-Ναί , τους λέω.

-Χωρίς παρτιτούρες;

-∆εν γράφω ούτε διαβάζω, τους είπα, εµείς είµαστε πρακτικοί.

-Εµείς χρειαζόµαστε το αναλόγιο, δεν µπορούµε να κρατήσουµε στο µυαλό µας τόσα τραγούδια, µου λένε.

 

>  Είχε έρθει και ένας άλλος να µε ακούσει. Μου ζήτησε να του παίξω ένα σόλο και εγώ του έπαιξα µια µελωδία ηπειρώτικη. Το πήρε και το έκανε µεγάλη επιτυχία. Μετά ήρθε µε βρήκε και µου έκοψε µια επιταγή 1000 δολάρια. (Σηµ.: Πρόκειται για τον Richard Finch που το 1974 έβαλε τη µελωδία του Πετρολούκα στη µεγάλη επιτυχία That's the Way I Like it! µε τους KC& The Sunshine).

>  ∆εν ήθελα να µείνω για παντοτινά στην Αµερική, το όνειρό µου ήταν να γυρίσω στην πατρίδα. Γύρισα στην Ελλάδα το 1979, µετά από 19 χρόνια. Έφτασα στην Ελλάδα Σάββατο βράδυ. Την Κυριακή το πρωί γινόταν κάποια συναυλία στο Ολυµπιακό στάδιο. Σηκώθηκα και πήγα και εγώ µε το κλαρίνο µου. Παρουσιαστής ήταν ο Άλκης Στέας. Μου λέει, το πρόγραµµα είναι κλεισµένο, αλλά αν θέλεις µπορείς να παίξεις κάτι στο τέλος.

Έπαιξαν πολλοί µουσικοί. Όµως τους άκουγα κάπως διαφορετικά, τα είχαν µισοαλλάξει λίγο. Πριν φύγω για την Αµερική, τα είχα αφήσει αλλιώς.

Όταν τέλειωσαν όλοι, παίρνω το κλαρίνο και άρχισα να παίζω ένα σκάρο, όπως ήξερα από εκείνα τα χρόνια. Σε λιγάκι ο κόσµος άρχισε να πετάει τα σακάκια του στον αέρα και να φωνάζει <<κι άλλο... κι άλλο!>>

 

>  Είχαµε πάει επί Χότζα στην Αλβανία. Τα σύνορα ήταν ακόµα κλειστά. Για πρώτη φορα Έλληνες µουσικοί θα έκαναν περιοδεία. Εµένα µε επιστράτευσε η ελληνική κυβέρνηση. Μού λένε έχουµε τετρακόσιες χιλιάδες Έλληνες εκεί. Ό,τι θέλουµε να τους πούµε εµείς µε το στόµα δεν µπορούµε, θα πας εσύ µε το κλαρίνο να τους το πεις. Στην Κορυτσά, µε το πρώτο σόλο που έπαιξα ο υπουργός Παιδείας της Αλβανίας έβαλε τα κλάµατα. Το βράδυ στο τραπέζι τσυγκρίσαµε τα ποτήρια και µου ζήτησε να παίξω. Ο υπεύθυνος της αποστολής γυρίζει τότε και µου λέει: τώρα είναι

η ευκαιρία σου, να µάθεις αν είναι Έλληνας.

Παίζω από τα Ζαγόρια δεν τον έπιανα, παίζω από το Πωγώνι δεν τον έπιανα, παίζω από τη ∆ωδώνη δεν τον έπιανα, παίζω Τζουµερκιώτικα δεν τον έπιανα. Το σκεφτόµουνα δεν κάνω και λίγο βλάχικο; Μόλις έπαιξα βλάχικο, βούρκωσε. Την επόµενη µέρα ο υπουργός µε πήρε µαζί του στο αυτοκίνητο για να πάµε στην επόµενη πόλη.

-Ρε Πέτρο µε ρωτάει δεν σου µοιάζω µε κανένα;

-Μου µοιάζεις µε ένα φίλο µου βλάχο από το Κεφαλόβρυσο,  του  απάντησα.  Γέλασε.  Τελικά  ήταν

΄Ελληνας.

 

> Τελευταία τηλεφώνησα σ' ένα κανάλι για να διαµαρτυρηθώ γιατί είχαν την 'Εφη Θώδη και την κοροϊδεύαν. Τούς λέω µία ερώτηση µόνο θέλω να σας κάνω: σας ικανοποιεί αυτό το πρόγραµµα που παίζετε;

∆εν µου απάντησαν αµέσως, συννενοούνταν µεταξύ τους τι θα πουν και στο τέλος µου λένε "Κύριε Χαλκιά µάς ικανοποιεί η τηλεθέαση". "Ευχαριστώ πολύ" τους είπα και τους έκλεισα το τηλέφωνο.

 

>  Τα νέα παιδιά δεν διδάσκονται την παράδοση γιατί το απαγορεύουν. Πάνε να µας αλλάξουν τα ήθη και έθιµα, τη δηµοτική µας παράδοση. 'Ισως κάποιοι θέλουν να µας αφανίσουν. Οι έξω είναι µέσα τώρα. Είναι φως φανάρι που πάνε τα πραγµατα, σε πενήντα χρόνια θα είµαστε απόδηµοι στον τόπο µας.

 

>  Συναντάω νέα παιδιά που έχουν πάθος µε το κλαρίνο, αλλά δεν έχουν βιώµατα. Βέβαια δεν εύχοµαι να ζήσουν και αυτά πολέµους και πείνα όπως εµείς, αλλά το τραγούδι τότε έβγαινε µέσα από τη ζωή. Ο πόνος, η χαρά, η ξενιτειά γινόταν τραγούδι.

 

>  ∆εν αυτοσχεδιάζω επαγγελµατικά. Όταν παίζω πάω εκεί που µε πάει το συναίσθηµα και αυτό που φτιάχνω εκείνη τη στιγµή είναι κάτι καινούριο. 'Οταν µια φορά στο στούντιο που ηχογραφούσα, κάποιος µου ζήτησε να παίξω σαν µόλις να έµαθα πως πέθανε ο Τάσος Χαλκιάς, εκείνο που έπαι- ξα εκείνη τη στιγµή ήταν κάτι αυθόρµητο, δεν θα µπορούσα να το ξαναπαίξω. ∆εν παίζω ποτέ το ίδιο κοµµάτι.

 

>  Οι παλιοί όταν έγραφαν ένα τραγούδι το έκαναν µε αξιοπρέπεια και σεβασµό. 

"Τι στέκεις µαραµένη µωρ΄ Αλεξάνδρα; µην είσαι από τον ήλιο, από τη δροσιά; " της έλεγε µε υπεκφυγές και δεν την ρώταγε κατευθείαν µήπως τη γέλασε κανένας.

 

>  Για του χρόνου ετοιµάζω µια δουλειά µε τα παραδοσιακά µας τραγούδια από όλη την Ελλάδα. Αυτά που δεν πρέπει να χαθούν...